بر مبنای قانون حمایت از مالکیت صنعتی مصوب 1403
ماده۶۲ ـ حقوق انحصاری ناشی از اختراع ثبتشده، در این موارد زایل میشود:
۱ـ انقضای مدت اعتبار گواهینامه
۲ـ اعراض
۳ـ عدم پرداخت هزینه سالانه یا دورهای
۴ـ ابطال گواهینامه یا ابطال بخشهایی از ادعاهای مربوط
تبصره ـ زوال جزئی حق اختراع در این بند، محدود به همان ادعا یا ادعاها است.
ماده۶۳ ـ پس از زوال حق اختراع، هر شخصی مجاز است در چهارچوب مقررات مربوط، از اختراع بهرهبرداری کند. با زوال حق اختراع، حقوق معنوی ناشی از اختراع جز در مورد بند (۴) ماده (۶۲) این قانون، به قوت خود باقی است.
ماده۶۴ ـ مالک اختراع میتواند با تسلیم اعراضنامه به مرجع ثبت، از حقوق خود نسبت به اختراع ثبت شده اعراض نماید. اعراض میتواند کلی یا جزئی بوده و نسبت به کل گواهینامه اختراع یا یک یا چند ادعا باشد. اثر اعراض از زمان تسلیم درخواست اعراض به مرجع ثبت است.
تبصره۱ـ اعراض مالک اختراع از حقوق خود نسبت به اختراع ثبت شده، مشروط به این است که حقوق مذکور از سوی مراجع قضائی توقیف نشده یا متعلّق حق غیر قرار نگرفته باشد.
تبصره۲ـ در مورد موضوع بند (۴) ماده (۳۹) این قانون، دارنده پروانه بهرهبرداری اجباری از اختراع مؤخّر، نمیتواند بدون اجازه دارنده گواهینامه اختراع مقدم از حق اختراع اعراض نماید. در این حالت، مراتب اعراض باید به صورت کتبی و همراه با رضایت ذینفع به مرجع ثبت اعلام گردد.
(( بند (۴) ماده (۳۹) قانون ماده۳۹ـ موارد صدور پروانه بهره برداری اجباری بهشرح زیر است: ۴ـ وجود اختراعات وابسته: در مواردی که اختراع مؤخّر که متضمن پیشرفت مهم فنی است و اهمیت اقتصادی قابل توجهی دارد بدون استفاده از یک اختراع مقدم، قابل بهره برداری نباشد.))
تبصره۳ـ مرجع ثبت، درخواست مزبور را به ذینفعان ثبت اختراع، اعلام و پس از دریافت هزینه مربوط، آن را منتشر مینماید.
تبصره۴ـ اعراض مالک اختراع از حقوق خود نسبت به اختراع ثبت شده، مانع طرح یا ادامه رسیدگی به دعوای ابطال گواهینامه اختراع نمیشود.
ماده۶۵ ـ برای صیانت از حقوق دارنده اظهارنامه و یا دارنده گواهینامه ثبت اختراع، پرداخت هزینه تمدید آن به مرجع ثبت بعد از گذشت دو سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه آغاز شده و سپس به طور سالانه یا دورهای و در بازه زمانی دو ماه پیش از اتمام اعتبار آن ادامه مییابد. تأخیر در پرداخت این هزینه، مشروط به پرداخت جریمه معادل دو برابر هزینه تمدید آن، حداکثر تا ششماه مجاز است؛ در غیر اینصورت اظهارنامه مسترد، تلقی شده یا گواهینامه اختراع، فاقد اعتبار میگردد و مرجع ثبت موظف است مراتب بیاعتباری گواهینامه اختراع را ظرف چهل و پنج روز منتشر نماید.
تبصره۱ـ میزان اقساط سالانه یا دورهای اختراع در آییننامه اجرائی این قانون تعیین میشود و اقساط آتی اختراعاتی که پیش از تصویب این قانون و آییننامه اجرائی آن ثبت شدهاند، مطابق با تعرفههای جدید محاسبه میگردد.
تبصره۲ـ دارنده اظهارنامه یا گواهینامه ثبت اختراع میتواند هزینه دوره پنجسال را یکجا پرداخت کند.
تبصره۳ـ در صورتی که انتشار پیش از موعد مطابق ماده (۲۷) این قانون صورت پذیرد و بنا به سایر دلایل، ثبت اختراع قبل از دوسال از تاریخ تسلیم اظهارنامه انجام شود، حقالثبت اولیه باید به صورت یکجا و پیش از موعد پرداخت گردد.
تبصره۴ـ مرجع ثبت مکلف است یک ماه قبل از سررسید پرداخت اقساط سالانه مذکور در این ماده، برای پرداخت هزینه تمدید اعتبار، به نحو مقتضی، مراتب لزوم پرداخت هزینه را به اطلاع دارنده گواهینامه ثبت اختراع برساند.
ماده۶۶ ـ اگر گواهینامه اختراع به طور مشترک در مالکیت دو یا چند شخص باشد، هزینه تمدید گواهینامه اختراع بر عهده همه مالکان بر اساس سهم هر یک از آنها است. اگر تنها برخی از مالکان گواهینامه اختراع هزینه تمدید را بپردازند، میتوانند نسبت به سهم مالکان دیگر به آنها رجوع کنند.
ماده۶۷ ـ دادگاه در موارد زیر نسبت به ابطال گواهینامه اختراع اقدام مینماید:
۱ـ گواهینامه برای یکی از موارد مذکور در ماده ( ۴ ) این قانون صادر شده باشد.
(( ماده۴ قانون ـ موارد زیر از مصادیق اختراع موضوع این قانون نیست یا از حیطه حمایت از اختراع، خارج است:
۱ـ کشفیات، نظریههای علمی، روشهای ریاضی و آثار هنری
2ـ کاربرد جدید از فراوردهها یا فرایندهای شناختهشده
۳ـ طرحها، قواعد و روشهای انجام فعالیتهای ذهنی و فعالیتهای اجتماعی، کسب و کار و بازی ها
۴ـ روشهای پیشگیری، تشخیص، جراحی و درمان در بیماریهای انسان و حیوان
تبصره ـ این بند شامل فراوردههای مورد استفاده در روشهای مذکور که منطبق بر تعریف اختراع است، نمیشود.
۵ ـ گیاهان و جانوران و ریزسازواره(میکروارگانیسم)ها و اجزای آنها آنچنان که در طبیعت یافت میشوند، ارقام گیاهی و جانوری و اجزای ژنی (ژنتیکی) آنها، مشتقات زیستی طبیعی و همچنین فرایندهای اساساً زیستی طبیعی
تبصره۱ـ ریزسازواره(میکروارگانیسم)های دستورزیشده ژنی (ژنتیکی) و فرایندهای ریززیستمحیطی (میکروبیولوژیک) تولید و تکثیر آن که به واسطه مداخله مستقیم انسان در ترکیب ژنی (ژنتیکی) بهدست میآیند و خواصی دارند که در حالت عادی از گونههای طبیعی حاصل نمیشود و همچنین فرایندهای زیستی مبتنی بر طراحی و مداخله فنی و دارای شروط سهگانه اختراع از مصادیق این بند محسوب نمیشوند.
تبصره۲ـ «ارقام گیاهی دستورزیشده» مطابق قانون ثبت ارقام گیاهی و کنترل و گواهی بذر و نهال مصوب ۱۳۸۲/۴/۲۹ و «منابع دامی دستورزیشده» مطابق قانون نظام جامع دامپروری کشور مصوب ۱۳۸۸/۵/۷ به ثبت میرسند.
۶ ـ اختراعی که بهرهبرداری از آن، خلاف موازین شرعی، نظم عمومی و یا اخلاق حسنه است.
۷ـ اختراعی که بهرهبرداری از آن با حفظ حیات یا سلامت انسان مغایرت دارد یا موجب آسیب جدی به محیط زیست یا کاهش تنوع زیستی میگردد.))
۲ـ محرز شود شرایط ماهوی اختراع در زمان تسلیم اظهارنامه وجود نداشته است.
۳ـ افشای مؤثر مطابق ماده (۱۷) این قانون انجام نشده باشد .
(( ماده 17 قانون : ماده۱۷ـ توصیف اختراع باید صریح و مشتمل بر نکاتی باشد که شرایط ماهوی اختراع را در مورد ادعاهای متقاضی بهطور منجّز تبیین کند، بهنحوی که بهطور کامل و مؤثر اختراع را افشاء نماید و بهگونهای باشد که برای شخص دارای مهارت متعارف در فن مربوط، واضح و قابل پیاده سازی باشد و از نظر مخترع، بهترین روش اجرائی را برای اختراع ارائه کند. خلاصه توصیف فقط به منظور ارائه اطلاعات فنی است و نمیتوان برای تعیین محدوده حمایت به آن استناد کرد.))
۴ـ گواهینامه اختراع به شخصی اعطاء شده باشد که مستحق اعطای گواهینامه اختراع نبوده است.
۵ ـ چهارسال از تاریخ تسلیم اظهارنامه اختراع و یا سهسال از تاریخ ثبت اختراع هرکدام که طولانیتر باشد گذشته و دارنده گواهینامه بدون عذرموجه، اقدام مؤثری جهت ساخت یا استفاده از آن در ایران انجام نداده باشد.
۶ ـ دامنه حمایت، از طریق ت غییرغیرموجّه گواهینامه اختراع ، توسعه یافته باشد .
تبصره۱ـ درخصوص منابع و اجزای ژنی (ژنتیکی) و زیستی قابل ثبت در چهارچوب این قانون علاوه بر موارد مذکور، ارائه اطلاعات غیرواقعی در خصوص مبدأ جغرافیایی یا محل نگهداری و یا نحوه دسترسی به منبع ژنی (ژنتیکی) مورد استفاده و همچنین عدم رعایت قوانین و مقررات مربوط به نحوه دسترسی به منابع ژنی (ژنتیکی) از موجبات ابطال گواهینامه اختراع است.
تبصره۲ـ هر شخصی میتواند ابطال گواهینامه اختراع و یا ابطال یک ادعا یا بخشی از ادعاهای مربوط را از مرجع صالح قضائی درخواست نماید. در صورت ابطال، اثر آن از تاریخ تسلیم اظهارنامه است، بجز ابطال به دلیل بند (۵) این ماده که در این صورت اثر ابطال از تاریخ صدور حکم قطعی میباشد.
تبصره۳ـ در خصوص بند (۶)، دادگاه تنها به ابطال آن بخش از گواهینامه که از تغییر غیرموجّه ناشی شده است حکم میدهد. در این مورد اثر ابطال از تاریخ تغییر است.
ماده۶۸ ـ در صورتی که رأی صادرشده در مورد ابطال گواهینامه اختراع قطعی شود، به مرجع ثبت ابلاغ میگردد تا آن را ثبت و منتشر نماید.
ماده۶۹ ـ در صورت زوال حق اختراع به موجب هر یک از موارد مندرج در ماده (۶۲) این قانون، هزینه ثبت و سایر هزینههای پرداختشده مسترد نمیگردد.
تدوین : ایده آفرین